ROY KAPPEL
Verkenner Dutchbat-II tot en met '1994
Roy Kappel (49) woont samen met zijn vrouw en drie kinderen in een pittoresk dorpje in Overijssel. “De stoere en macho dingen die Sylvester Stallone deed in de film Rambo First Blood wekte mijn interesse om bij Defensie te gaan. Mijn oom was beroepsmilitair en attendeerde mij op een nieuw onderdeel van Defensie: luchtmobiele”.
Zodra Roy, op twintigjarige leeftijd, samen met zijn kameraden de poort van de kazerne doorliep “vervaagden de normen en waarden die je vanuit huis hebt mee gekregen”. Defensie maakt jonge broekies tot (militaire) machines zonder emotie; want dat kan tegen je gebruikt worden, kort en duidelijke taal; om zo binnen een split-second een beslissing te kunnen maken, discipline en luisteren.
Een floppy
De verwachtingen van Kappel was om mensen te helpen in voormalig Joegoslavië, dat werd ook gezegd voordat men op vredesmissie werd gestuurd. Voor vertrek naar het oorlogsgebied nam Roy een dag van tevoren afscheid van zijn familie. “Zo’n afscheid op de kazerne gaat snel, het was een grauwe en donkere dag” Het gevoel van kom ik wel of niet thuis zinkt in. Een dag erna had Roy zijn testament op een floppy klaarliggen. “Mocht er toen wat met mij zijn gebeurd, had ik via die floppy nog wat kunnen zeggen tegen mijn moeder”. Nu, 27 jaar later, is die floppy nog altijd in bewaring van Roy, ongehoord.
Terugkomst
De terugkomst van Roy viel in zijn verloftijd. Na een uitzending volgt meestal een verlofperiode. De lengte van het verlof is afhankelijk van de duur en zwaarte van de uitzending. De spanningen waren hoog in de enclave en toen de vraag kwam of hij in Nederland wilde blijven, zei hij nee, ik wil terug naar de jongens. "Samen uit, samen thuis". Later nam Roy afscheid van de enclave, ’cakies (cakejes)’ met smeerkaas, de shag van de locals van bladeren en oude kranten en het belangrijkste; het kameraadschap.
De medaille-uitreiking van zijn uitzending kan hij zich nog wel herinneren. “Die medaille…. tja, het zegt mij niks, het staat leuk op je pak, maar verder…”. Dit was ook het moment waarop Roy steeds meer PTSS-klachten vertoonde. “Ik was prikkelbaarder, mensen die de opmerking ‘gadver, dit is niet te vreten’ maakten maakte mij boos en ontweek het lopen over gras en bezoeken van drukke plekken zoals een pretpark.
“In Havelte konden ze mij niet helpen, in Assen ook niet. Ze zeiden; ‘Jij moet gewoon naar Amersfoort’. En dat heb ik toen gedaan”. Roy volgde een traject bij het SINAI centrum, een van oudsher Joodse instelling en landelijk expertisecentrum voor traumagerelateerde klachten en PTSS, met specifiek een afdeling voor militairen, veteranen en oorlogsslachtoffers.
Duidelijke taal
Roy voelde zich niet altijd begrepen door het thuisfront en vrienden. “Communicatie naar elkaar is anders dan bij Defensie, daar had je gewoon duidelijke en korte zinnen voor dingen waar je in een normaal gesprek wat langer over kan en mag doen. Daarnaast doe en zie je dingen die je niet kan uitleggen aan familie en vrienden”.
De vredesmissie naar voormalig Joegoslavië heeft hem als mens veranderd. “Voor mijn gezin sta ik anders in het leven”. Voor hemzelf niet. Wanneer hij zijn jongere zelf zou moeten adviseren over de uitzending naar Srebrenica is hij duidelijk; ‘Niet gaan’.
Erkenning & waardering
De erkenning en waardering van de regering en media heeft hij niet gevoeld. En volgens Roy kan die er eigenlijk ook niet meer komen. “Daar is het te laat voor. Ik mis de simpele zin; ‘bedankt dat je daar was en heel thuisgekomen bent”. Dat jongeren geen weet hebben van de Joegoslavië oorlog vindt Roy maar schijnheilig. “Dat komt door de overheid zelf. Nodig eens een veteraan uit in de klas, dan kan je de emotie zien, voelen en het er samen over hebben”.
Hij bezoekt nog steeds reünies van de Luchtmobiele Brigade (Rode Baretten). “Altijd fijn om de jongens weer te zien”. Zijn leven is draagbaar door zijn gezin. “Dat zijn de wortels van mijn boom. Als zij er niet waren…”. Was Roy er ook niet. Samen met zijn vrouw Marjan fantaseren ze over het realiseren van een veteranencamping. “Een besloten en veilige omgeving waar veteranen samen met hun thuisfront kunnen genieten van de natuur, samenzijn en waar nodig steun kunnen vinden bij elkaar”.
